Solo - Hiroshima
Iedereen heeft ongetwijfeld wel eens van Hiroshima gehoord. Het is een van de weinige Japanse steden die in vrijwel elk geschiedenisboek wel voorbij komt, en hier is een hele goede reden voor. Op 6 augustus 1945 zijn op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki ‘s werelds allereerste (en enige!) atoombommen gedropt met catastrofale gevolgen. Kort hierna volgde Japan’s onvoorwaardelijke overgave. Ik vind het belangrijk om dit soort plekken te bezoeken als je de kans krijgt, evenals Auschwitz bijvoorbeeld. Om deze reden was Hiroshima het hoofddoel van deze reis, en de eindbestemming (soort van). Het plan was om op 6 augustus de herdenking bij te wonen en het museum te bekijken, en dan de 7e naar Miyajima — een nabijgelegen eiland met (een van) de mooiste en uniekste shrine(s) van Japan!
Bestemming 3: Hiroshima
Dag 5
De afspraak was om voor 10 uur uit te checken bij het gasthuis in Onomichi, dus ik was op tijd al weer te been. Het plan was simpel: met de bus naar Shin-Onomichi station, en dan vanuit daar met de shinkansen naar Hiroshima. Helaas kwam ik letterlijk een minuut of 3 te laat aan op het station, waardoor ik een vol uur moest wachten. Achja, geen probleem. Op het station kon ik mooi wat お土産 (‘omiyage’, souvenirs) shoppen voor mijn vrienden in Osaka. Het is in de Japanse cultuur heel normaal (bijna verwacht, zelfs) om souvenirs van je reis mee te nemen voor vrienden en familie. Meestal eten en/of drinken, zodat je huis niet volloopt met prullaria.
Een goede 2,5 uur later stapte ik uit bij station Hiroshima. Het was wederom bloedheet, en ik had geen zin om 40 minuten naar het hostel te lopen, dus ik pakte een bus. Wat direct opviel aan Hiroshima was hoe goed het openbaar vervoer was! Er was weliswaar geen metro, maar er was een wijd netwerk aan bussen en trams.
Eenmaal bij de stop aangekomen, zag ik een CanDo — een winkel waar (bijna) alles slechts 100 yen kost (eigenlijk 110 yen, want belasting. De klojo’s.)! Ik kreeg ineens een idee, waar ik wou dat ik 5 dagen geleden opgekomen was. Ik kon hier een handdoekje en misschien zelfs wel een pet kopen! Dat handdoekje was erg welkom om mijn bezwete ledematen (bezwetematen?) mee af te vegen, maar helaas hadden ze geen petten. Best.
Ik was veel te vroeg voor de hostel, wiens check-in pas om 4 uur was, maar gelukkig kon ik mijn baggage achterlaten. Naast mezelf was er nog iemand met zijn baggage bezig. Een lange, gezonbruinde kerel. We raakten aan de praat, en al gauw liepen we samen richting het centrum. Onderweg hebben we een kopje (lekkere!) koffie gedronken bij zijn favoriete zaakje (hij was een echte koffiesnob). Ik weet zijn naam niet meer, maar hij kwam uit Australie en werkte voor een levensverzekering o.i.d. Hij was genaaid door zijn vorige baas, maar had ander werk gevonden en was in feite aan het wachten tot hij met zijn volgende baan kon beginnen en besloot daarom nog gauw even op vakantie te gaan.
Na een poosje gekletst te hebben gingen we onze eigen gang.
Ik had geen echte plannen naast “naar het centrum”, dus dat ging ik doen 😅 Wat opviel aan het centrum van Hiroshima was hoe modern de gebouwen er uitzagen, vergeleken met bijvoorbeeld Osaka of Kyoto. De reden hiervoor is natuurlijk dat vrijwel de hele stad plat ging met de bom, en helemaal opnieuw is opgebouwd als een fenix uit de as.
Ik heb hier rondgeslenterd tot het ongeveer 4 uur was, winkeltje in winkeltje uit. Lekker uit de zon. Kijken kijken niet kopen 🌚.
Eenmaal terug bij de hostel kon ik eindelijk inchecken. Ik werd naar mijn kamer geleid en tot mijn verbazing was het meer een capsule hotel dan een hostel! Ik verwachte een kamer met een viertal-ofzo bedden, maar het waren eerder een stuk of 8 houten doodskisten met een gordijntje en een klein ventilatortje om de boel enigszins fris te houden. Niet wat ik verwachtte, maar ach, ik ben niet moeilijk. Het bed was wel comfortabel, in ieder geval. Ik ben een uurtje ofzo even bijgekomen van de hitte, voor het tijd was om op zoek te gaan naar een plek om te eten. Hiroshima’s meest bekende maaltijd is zonder twijfel お好み焼き (‘okonomiyaki’), een soort hartige pannenkoek die wordt opgebouwd uit heel veel verschillende laagjes, met bijvoorbeeld noedels, vlees, vis, tauge, ei, kool en wat je verder maar wil. Het teken 好 betekent ruwweg “iets leuk/fijn vinden”, en 焼 komt van “bakken”, dus お好み焼き zou je losjes kunnen lezen als “gebakken de-dingen-waar-je-van-houdt”. Er is dus geen vast recept voor het bakken van deze pannekoeken 😁 Verder worden ze gebakken op een grote kookplaat die openlijk te zien is door iedereen, en die tevens dient als een soort warmhoudplaat.
De okonomiyaki was heerlijk, en na een biertje durfde ik het aan om de twee kerels aan de bakplaat aan te spreken en te vragen naar aanraders voor bars in de buurt. Ze gaven me een paar suggesties, maar ik merkte dat ik vandaag niet zo veel zin had. Desondanks heb ik een andere bar gevonden, Bar Strum, waar ik wederom gezellig heb gekletst met de verschillende klanten, en haast nog ben overgehaald om Engels te geven op een basisschool. (Nee dank je)
Hierna was het tijd om te gaan slapen. De herdenking zou morgenochtend al vroeg beginnen, aangezien de bom om 08:15 ontplofte boven Hiroshima. Ik wilde er op tijd zijn.
Dag 6
De dag begon vroeg. Rond een uur of 6 ging mijn wekker, waarna ik met enige moeite mijn kist uitklauterde. Na een heerlijke douche (de waterdruk in dat hostel was echt fantastisch) heb ik me aangekleed en ging ik de deur uit, op weg naar het vrijheidspark, wat slechts op een kleine 5 minuten lopen van het hostel lag. Al gauw zag ik politiewagens en rijen agenten en vrijwilligers staan om de mensenstroom in een bepaalde richting te drijven. Wat me opviel aan de agenten was dat ze geen enkel wapen bij zich hadden. Misschien dat dat te tegenstrijdig met de boodschap van de dag was? Hypocrisie?
Hoe dan ook, ik sloot me aan in een van de rijen om het park binnen te komen. Onderweg kreeg ik twee pamfletjes in m’n handen gedrukt. Eerst eentje in het Japans, en daarna dezelfde in het Engels; een uitnodiging voor een protestmars direct na de ceremonie, tegen de oorlog in Gaza, Oekraine en tegen nucleaire technologie in het algemeen. Sorry. Geen interesse.
Wat opviel aan de rij zelf was dat het een kronkelende lijn was, zonder dat er paaltjes of banden aan te pas kwamen. Dat was bijzonder 😂 Vanaf de wachtrij kon ik de 原爆ドーム (‘genbaku domu’) mooi zien, dit was een van de weinige gebouwen die na de bom nog overeind stond; grotendeels te danken aan het feit dat het redelijk ‘recht’ onder de explosie was, waardoor het niet omver geblazen werd, maar meer ‘de grond in’. Het is sindsdien het symbool van de atoombom geworden.
Eenmaal bij de ingang wilden ze eventjes in mijn tasje kijken. Ik moest een slokje uit het flesje thee dat ik bij me had drinken om aan te tonen dat het geen giftige stof was, en toen mocht ik door. Een clubje padvinders was informatieboekjes aan het uitdelen bij de ingang, waar ik er dankbaar eentje van aannam. Hierin stond het programma voor de dag, een plattegrond, de ceremonieteksten in het Japans en in het Engels en de programma’s en locaties van evenementen verspreid over de stad. Handig!
Het was redelijk druk in het park, en er waren al gauw geen plekken meer om te zitten bij de ceremonie. Niet zo’n probleem, er waren grote TV schermen over het hele park verspreid waar alles piekfijn op te zien was, dus daar ging ik staan. De ceremonie zelf was simpel. Een praatje van de burgermeester, een praatje van de minister president, kransen leggen, gedichten van kinderen, en om klokslag 08:15 een minuut stilte.
Na de ceremonie was het tijd om te beslissen hoe ik de rest van mijn dag ging vullen. Ik was hier immers voor deze dag, en ik had een programmaboekje vol met evenementen, dus ik kon net zo goed eens rustig zitten en beslissen wat ik zou gaan doen. Er werd over de luidsprekers gewaarschuwd dat het museum direct na de ceremonie extreem druk zou zijn, en het werd vriendelijk verzocht om niet allemaal direct na de ceremonie naar het museum te komen. Fair enough, daar zou ik dan wel even mee wachten.
Ik besloot om eerst naar een bijeenkomst te gaan waar 被爆者 (‘hibakusha’, overlevenden van de bom) in het Engels zouden spreken over hun ervaringen. Dat was best heftig. Hier leerde ik dat de bom echt veel verwoestender was dan ik eerder had gedacht. Een van de sprekers was Kazuhiko Futagawa, een man van in de zeventig die een maand in de baarmoeder van zijn moeder zat toen de bom ging. Hij had zelf dus geen herinneringen, maar vertelde over wat zijn oudere zus had meegemaakt. Beetje vaag, maar nog steeds indrukwekkend.
De andere spreker was Keiko Ogura, een veelvuldig spreker over de bom, zodat deze ervaring niet vergeten wordt, en zeker niet herhaald. Zij was 8 jaar toen de bom viel, en haar verhalen waren echt vreselijk. Ik wist dat de bom erg was, maar het begon me te dagen precies hoe erg het was, en dat bleek echt veel erger te zijn dan ik had gedacht. Er heerste blijkbaar lange tijd een soort taboe over het spreken over je ervaringen als hibakusha. Je werd dan gezien als een soort van mindergeschikte. Minder geschikt om te werken, minder geschikt als partner, minder geschikt als persoon. Dus niet alleen maakten deze mensen een van de meest verschrikkelijke dingen ooit mee, ze konden er daarna niet eens normaal over praten. Hel.
Na de bijeenkomst werden we uitgenodigd om in groepjes een dialoog te openen over de verhalen, en nucleaire wapens enzo, samen met de sprekers. Ik twijfelde even, maar heb het uiteindelijk wel gedaan. Helaas was het een beetje teleurstellend. Het was misschien een beetje naief om te verwachten dat een verzameling vreemden openlijk met elkaar zou praten. Er viel iets te vaak een beetje een ongemakkelijke stilte. Nou ben ik echt allergisch als de pest voor zulke stilte, dus ik heb (grotendeels tevergeefs) mijn best gedaan om gespreksonderwerpen aan te boren. Ach ja, whatever.
Hierna heb ik een kijkje genomen in de galerij. Hier hingen schilderijen gemaakt door middelbare scholieren, naar verhalen/herinneringen van hibakusha. Het doel was om de herinnering zo accuraat mogelijk af te beelden, wat er dus voor zorgde dat deze kinderen heel vaak met de hibakusha gepraat moesten hebben. Erg indrukwekkend wat sommige van deze kinderen af hebben moeten beelden.. vreselijke taferelen.
Het was tijd om wat te eten te scoren. Ik was te lui om het terrein af te gaan om ergens wat goedkoops te vreten te halen, dus heb ik curry gehaald in het restaurantje in het park zelf.
Terwijl ik aan het wachten was op mijn eten, vroeg iemand me of hij naast me mocht komen zitten. Het bleek een van de mensen te zijn bij wie ik in het discussiegroepje zat. Een Duitser, Oliver. Hij was onder indruk van mijn pogingen om het gesprek levende te houden, en wilde nog even verder kletsen ofzo(?). Beetje vreemd, maar okay waarom niet.
Oliver werkt blijkbaar als deeltjesfysicus bij DESY. Een slimme man dus, die dan ook heel veel wist over radioactiviteit, straling, nucleaire technologie, etc. Het was een interessante kerel, maar ik kon hem maar niet afschudden. Een keer of drie gaf ik subtiel aan dat het tijd was om op te stappen, maar telkens boorde hij weer een nieuw gespreksonderwerp aan (Ik had mijn eten allang op, maar hij deed godsgruwelijk lang over zijn gebakje + drankje). Niet dat ik me ergerde aan hem, maar het was wel een beetje vreemd.
Hierna nodigde Oliver zichzelf min of meer uit om met me mee te gaan naar het museum. Ik had liever alleen gewild, maar ach.. whatever. Waarom niet.
Dit museum was…. heftig. Enorm confronterend, pijnlijk beeldend, extreem verdrietig. Het was echt vol met de meest gruwelijke anekdotes van mensen die de bom mee hebben gemaakt. Foto’s en schilderijen van helse taferelen, een stap-voor-stap tijdlijn van gebeurtenissen, elk te gruwelijk om je voor te stellen. Ik heb het echt niet droog gehouden daar. Lieve help, ik hoop echt uit de bodem van mijn hart dat ik — nee, de hele wereld — nooit nucleaire wapens mee hoef te maken. Ik heb een boek gekocht over de tijdlijn van de gebeurtenissen met foto’s van het museum ter illustratie. Mocht je nooit naar Hiroshima kunnen komen, dan mag je van mij dit boek lenen.
Het bleef een beetje vreemd om met mijn gloednieuwe kennis Oliver door zo’n heftige plek te lopen, maar hij had nog best wat interessante trivia over radioactiviteit en straling e.d. te delen.
Na het museum besloten Oliver en ik (ik had min of meer geaccepteerd dat ik aan het vast zat voor de rest van de dag) om naar een lantaarnfestival te gaan bij de rivier aan het park. Hier zouden vanaf 6 uur tot een uur of 9 lantaarns in de rivier gelaten worden. Met de genbakukoepel op de achtergrond heb ik hier een paar uurtjes met Oliver gezeten. Eerst dreven de lantaarns allemaal naar rechts, richting zee. Ze kwamen allemaal vast te zitten in de eerste bocht. Het was echt een beetje sneu. Lantaarns op klaarlichte dag, een beetje als vuurpijlen afsteken voordat het donker is.
Maar toen de zon onder begon te gaan gebeurde er iets interessants. Het werd vloed! De stroomrichting veranderde, en alle lantaarns werden bevrijd uit hun bochtige gevangenis. Het was erg charmant om een rivier vol lantaarns bij een ondergaande zon te zien, met een historisch monument op de achtergrond. Nog altijd een vreemde gedachte om te denken dat we vrijwel direct onder de explosie zaten.
Uiteraard stelde Oliver voor om wat te gaan eten na de lantaarns. Zodoende heb ik nogmaals okonomiyaki gegeten. Na de maaltijd liepen we langzaamaan richting onze verblijfplaatsen, tot het dan echt tijd was om op te splitsen. Hij had geen social media om te delen, dus kreeg ik een business kaartje van hem. Oliver Schäfer, Dipl.-Phys. Wat dat ook maar moge betekenen..
Eindelijk was ik weer alleen, maar de dag was voorbij. Het is inmiddels half 10 ofzo. Ik twijfelde even of ik nog naar een bar wilde gaan, maar na zo’n heftige, sociale dag had ik niet bepaald zin om nog meer sociale dingen te gaan doen. Daarnaast voelde het niet bepaald correct om voluit lol te gaan trappen in een bar. Ik heb de rest van de avond rustig in mijn schoenendoos besteed, voor het tijd was om te gaan slapen.
Niet veel foto’s van de dag. Vond het niet erg respectvol om overal foto’s te gaan lopen maken.
Dag 7
Dit was hem dan. De laatste dag van mijn solo tripje. Het plan was om naar 宮島 (‘Miyajima’) te gaan, een eilandje vlakbij Hiroshima gelegen met mogelijk de mooiste torii-poort van Japan. Eigenlijk een must-see als je toch in de buurt bent. Dit was mijn enige doel voor de dag, dus ik kon alle tijd nemen die ik wilde.
Met de bus ben ik naar Hiroshima station gegaan, waarna ik met de trein naar de haven kon. Vanaf daar ging ik met een pont naar Miyajima. Het was wederom flink warm vandaag, maar ik begon er eindelijk een beetje aan te wennen. Het gebied rondom de haven van Miyajima was duidelijk op toeristen en dagjesmensen gericht. Overal waren winkeltjes met souvenirs en bordjes die naar de 厳島神社 (‘itsukushima jinja’, de tempel met de poort) wezen.
Na een kwartiertje lopen over een mooi paadje met af en toe een groepje hertjes kwam ik bij de poort aan. Hij stond op dit moment deels onderwater, waardoor hij leek te drijven op het water. De tempel zelf ben ik dit keer niet ingeweest. Er was een enorme rij, en ik kon me eigenlijk wel een beetje inbeelden hoe het er vanbinnen uit zou zien. De torii was prachtig. Ik heb nog eventjes mijn schoenen en sokken uitgedaan om te pootjebaden in de zee. Ik had nu een handdoekje bij me, dus ik kon mijn voeten ook daadwerkelijk afdrogen! Beste 110 yen ooit!
Hierna besloot ik om het lokale aquarium in te duiken. Waarom niet? Het was bloedheet buiten, ik was nog nooit in een Japans aquarium geweest, en ik had nog genoeg tijd te doden voor ik terug naar Osaka wilde.
Het was een leuk uitje. Japanse aquaria hebben vaak allerlei showtjes en dingetjes om te doen en zien, dus ik heb daar gretig gebruik van gemaakt.
Toen ik vervolgens besloot om rustig terug naar de pont te lopen om langzaamaan terug naar Osaka te gaan, viel me ineens op dat de torii-poort niet meer onderwater stond! Het was eb geworden, en je kon nu over het strand helemaal naar de poort lopen! Dat was echt bijzonder!
Hierna heb ik nog wat souvenirtjes gekocht in Miyajima, voor ik met het pontje terugging naar Hiroshima, om vervolgens in de shinkansen te stappen, en in slechts anderhalf comfortabele uurtjes terug naar Osaka te sjwoeshen.
Zo kwam er een einde aan mijn solo reis naar het excotische Hiroshima. Het was een bloedhete, maar erg interessante en leerzame reis! Solo-reizen is — zoals ik stiekem al verwachtte — erg leuk, en ik zie zeker nog wel meer tripjes in de toekomst (zolang ik nog single ben, in ieder geval…..). Ik heb alle kaartjes, tickets en andere vreemdigheden van de reis opgespaard en op mijn prikbord gehangen. Die begint ondertussen aardig vol te raken!
Ik ben nu al weer een paar weken thuis, en het is inmiddels meer dan 3 maanden geleden dat ik naar Japan gekomen ben. Mijn “vakantie” is officieel voorbij en ik wacht vol spanning op antwoord op het tiental sollicitaties dat ik heb verstuurd. Antwoorden die mogelijk (lees: waarschijnlijk) niet eens zullen komen.. Dat is normaal hier, om gewoon.. geen antwoord te sturen naar een sollicitatie. Niet eens een afwijzing. Gewoon niks.
Maar dat is meer een update voor volgende keer. Voor nu in ieder geval, bedankt voor het lezen! En tot de volgende keer!
